Chełmno

    Chełmno (łac. Culmen, niem.: Culm, Kulm) – miasto i gmina w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim w dolinie Dolnej Wisły, nad Wisłą i wpadającą do niej Frybą. Łącznie z Toruniem jest najstarszym miastem tego obszaru i jednocześnie w północnej Polsce (prawa miejskie – tzw. prawo chełmińskie, w 1233).  
    Chełmno już od wczesnego średniowiecza było grodem leżącym na liczącej co najmniej 2500 lat drodze, łączącej grody kultury łużyckiej (patrz również: Stara droga w Chełmży). Grodzisko kultury łużyckiej, znane jako Góra Świętego Wawrzyńca, zasiedlone potem przez Słowian, oraz cmentarzyska odkryte w pobliskim Kałdusie potwierdzają jego strategiczne położenie. Budowy katedry w tym miejscu, potwierdzona odkryciem pozostałości bazyliki romańskiej z XI w., mówi o nadzwyczajnej wadze grodu także w okresie wczesnopiastowskim. W XI wieku Piastowie założyli tu obronny gród wyznaczający prawdopodobnie północny punkt ówczesnej granicy ich państwa[4]. Miasto, przeniesione później na miejsce dzisiejszej wsi Starogród, w XI-XII w. pełniło funkcję grodu kasztelańskiego. 
    W 1228 Zakon krzyżacki wybrał Chełmno na stolicę ziemi chełmińskiej, w latach 1230-1250 było ono głównym miastem zakonu i siedzibą I Komturii), a 1236-1251 siedzibą diecezji chełmińskiej. 28 grudnia 1233 łącznie z Toruniem otrzymało prawa miejskie (odnowione po pożarze w 1251), które stały się wzorem dla lokacji około 200 miast wschodniopomorskich i mazowieckich. W tym czasie miasto nosiło także przyjętą przez Niemców nazwę Kulm (łac. Culm). 
    W połowie XIII wieku przeniesione na obecne miejsce. Odtąd rozpoczął się największy rozwój miasta, które wstąpiło do Hanzy, jednak nie zyskało tak dużego znaczenia jak Toruń. Od 1466 na mocy II pokoju toruńskiego miasto pozostało w granicach Prus Królewskich. Od 1473 i ponownie, reaktywowane po upadku, od 1692, działała tutaj Akademia Chełmińska, szkoła średnia, która współpracowała z Akademią Krakowską. W XVIII w. Chełmno podupadło, w 1772 znalazło się w zaborze pruskim. Od 1806 w Księstwie Warszawskim, 1815 w Prusach (Wlk. Ks. Poznańskie), 1817 w Prusach Zachodnich.

Moim okiem:
    Opis w budowie...

...

Mapa dojazdu: