Zamek w Kole – warowny zamek, według Jana Długosza wzniesiony przez króla Kazimierza Wielkiego jeszcze przed rokiem 1362 (kiedy osada Koło uzyskała prawa miejskie). Zamek zabezpieczał drogę prowadzącą z Wielkopolski w kierunku Łęczycy przez dolinę Warty. Budowla znajduje się na sztucznym wzniesieniu w zakolu Warty. W czasach jej wznoszenia, rzeka posiadała w tym rejonie liczne odnogi, które często wylewały, skutecznie wzmacniając jego walory obronne.

Faza I Najstarszym elementem zamku powstałym prawdopodobnie w początku XIV wieku była północna wieża-donżon, którą otaczały fortyfikacje drewniane.

Faza II Pod koniec panowania Kazimierza Wielkiego około 1382 roku wzniesiono dzisiejszy zamek na planie wydłużonego prostokąta z potężnymi ceglanymi murami na fundamencie z kamieni polnych, w obręb których włączono wcześniejszą wieżę-donżon. W południowo-wschodnim narożniku znajduje się niewysoka wieża-bergfried, która na wysokości 8 metrów z kwadratowego zmienia swój przekrój na cylindryczny. Mury obwodowe były wzmocnione szkarpami. Do dziś zachował się fragment takiego muru, broniącego dostępu do zamku od strony południowej o wysokości około 5 m. Zamek ten przypominał po rozbudowie inne zamki Kazimierza Wielkiego takie jak zamki w Koninie, Przedeczu, Inowłodzu, Bobrownikach. Pod koniec XIV wieku mogła zostać ukończona najstarsza prostokątna wieża-donżon, która w późniejszym okresie była rezydencją królewską podczas pobytów władców na zamku. Wieża ta mogła przypominać wieżę zamku w Gołańczy. Drobne relikty obwarowań – fragmenty murów i fundamenty budynków zachowały się przy wschodnim i zachodnim murze obwodowym. Mur północny zawalił się na skutek podmywania wylewami rzeki. Budynki gospodarcze znajdowały się na dziedzińcu i przylegały do muru obwodowego od strony Warty.

    Opis w budowie...